Gezien de omvang en essentie van deze missie is het op zijn minst opmerkelijk dat het Nederlandse publiek maar heel weinig te horen krijgt over wat er zich afspeelt. Daarnaast is de informatie die wel verstekt wordt meestal niet onafhankelijk of wordt door een westerse bril gepresenteerd. Hier een paar achtergronden die wat minder vaak worden verteld.

“Wij gaan de Afghanen democratie brengen”.

Deze kreet doet het altijd goed. Wij in het westen hebben een goede associatie met het woord democratie daar het staat voor medezeggenschap, vrijheid en rechten van het individu.

Dat deze kreten, door alle nieuwe antiterreurwetten de afgelopen tijd enorm aan waarde hebben ingeboet is nog niet doorgedrongen tot het grootste deel van de bevolking maar daar gaat het hier nu niet over. De associatie die de Afghanen hebben met het woord democratie is iets volstrekt anders. Vanaf 1973, toen koning Zahir Shah werd afgezet en er een westerse regeringsvorm voor in de plaats kwam, het communisme noemt zichzelf ook democratisch, gaat het land gebukt onder geweld, onderdrukking, corruptie en losbandigheid (lees porno). Kortom allemaal zaken waar de zwaar islamitisch bevolking een enorme afkeer van heeft.

Om dit te kunnen begrijpen zou je de situatie kunnen omdraaien. Stel je eens voor dat wij in Nederland arm zijn echter, we hebben wel onze democratische verworvenheden. Plotseling komt het rijke Afghanistan ons land binnenvallen en verteld ons; Wij gaan al jullie problemen oplossen, jullie krijgen van ons: de Sharia. (islamitische wetgeving) Dit heeft wel een paar kleine consequenties voor jullie vrouwen maar het is allemaal voor jullie bestwil.

Ik weet zeker dat het grootste deel van de Nederlandse bevolking de wapens gaat oppakken en een guerrillaoorlog begint. Elke politicus die roept dat het zo belangrijk is dat wij in Afghanistan voor democratie gaan zorgen snapt helemaal niets van de Afghaanse cultuur.

Daarnaast is er nog een probleempje. De Afghaan is niet gewend geleid te worden door een centrale overheid met wetten en regels. Het plaatselijke hoofd van de familie, clan, dorpsoudste of geestelijk leider bepaald wat mag en niet mag. Een centraal overheidssysteem heeft buiten de hoofdstad Kabul nooit gefunctioneerd.

Elke Afghaan is in eerste instantie lid van een familie. Daarna pas identificeert de Afghaan zich met de etnische groepering waartoe hij behoort.

Nationalisme of zich Afghaan voelen bestaat nagenoeg niet. Het Afghaanse “wij” gevoel komt pas bij een inval of bezetting van een buitenlandse macht. Het enige wat alle Afghanen met elkaar gemeen hebben is dat ze geen buitenlanders dulden in hun land.

De Nederlandse overheid heeft in 2006 in al zijn wijsheid besloten militairen naar Uruzgan te sturen om de provincie te helpen opbouwen. Door de Nederlandse aanpak, die heel anders zou zijn dan de Amerikaanse, zouden ze daar zonder twijfel succesvol zijn. Het was overigens vanaf 2001 tot aan dat moment relatief rustig in Uruzgan. Wel vonden er al hevige gevechten plaats in aanliggende provincies Helmand en Kandahar en werd Uruzgan gezien als een uitvalsbasis van de OMF. Nadat de Nederlandse troepen ontplooit waren begonnen de eerste activiteiten van de OMF in Uruzgan plaats te vinden. Op dit moment vinden er dagelijks gevechten plaats. Tot zover dus het brengen van rust en veiligheid. Om over wederopbouw maar helemaal te zwijgen.

Het Afghaanse bestuur

De huidige Afghaanse overheid heeft nog een probleem. Ze wordt door de bevolking niet geaccepteerd daar zij worden beschouwd als buitenlanders.

Op papier zijn het wel Afghanen echter ze hebben allemaal, zonder uitzondering, een langere tijd in het westen gewoond en beschikken over een westers paspoort. Met andere woorden, mocht het echt misgaan kunnen deze bewindslieden het land zonder problemen weer verlaten. Zelfs de gouverneur van Uruzgan, Asadullah Hamdam, heeft een Brits paspoort. De regering van Afghanistan wordt door de bevolking dan ook gezien als een marionettenregering van Amerika.

Een ander groot probleem is de gebrekkige organisatie van het land. Zo zijn met steun van o.a. de Nederlandse troepen in Uruzgan overal in de provincie politieposten neergezet. Deze representeren de centrale overheid uit Kabul. De politie wordt echter bijzonder slecht betaald en krijgt, vooral door corruptie, maar af en toe salaris.

Hierdoor komt het op grote schaal voor dat er onterecht boetes worden uitgedeeld of erger nog, dat er door de politie gewoon huizen worden geplunderd. Dat de bevolking hierdoor de politie niet als hun beste vriend zien ligt voor de hand. En daar de westerse troepen deze politieagenten beschermen worden ook zij als corrupt gezien.

De cultuur verschillen

Een probleem die de Sovjets in hun oorlog hadden was dat ze helemaal niets snapten van de Afghaanse cultuur. Zo waren er Afghanen die samen met de Russen vochten tegen de Mudjahedin. Ze deden dat ongelofelijk dapper. Zonder een voor de Russen aanwijsbare reden wisselden die zelfde Afghanen plotseling van kant en vochten vervolgens met dezelfde dapperheid weer tegen hen. Dit heeft Russische inlichtingenofficieren tot wanhoop gedreven.

Een ander eigenschap van Afghanen is dat ze de neiging hebben om zich aan te sluiten bij die (Afghaanse) groepering die aan de winnende hand is. Daarnaast zullen ze bijzonder vriendelijk en onderdanig zijn tegen diegenen die op dat moment het machtigst is. Nederlandse militairen die dorpen bezoeken ervaren de bevolking als vriendelijk en gastvrij. Dit zegt echter niets. We hebben hier te maken met een overlevingsmechanisme die in de Afghaanse bevolking zit. Het is meerdere keren voorgekomen dat bij het passeren van een eerder bezocht dorp er ineens vanuit dat dorp op de Nederlanders werd geschoten.

Het vertrouwen winnen van de Afghaanse bevolking is bijna onmogelijk. Hiervoor zijn meerdere redenen. Als eerste zijn wij geen moslims. Een ongelovige zal nooit worden vertrouwd. Daarnaast weet de bevolking dat de buitenlandse troepen ooit weer zullen vertrekken. De Taliban zal er dan nog steeds zijn dus is het misschien niet zo’n goed idee om nu met de buitenlanders samen te werken. Indien er vanuit de bevolking meldingen komen over bijvoorbeeld de plaats van bermbommen, zal dit uitsluitend zijn omdat ze hiervan zelf het slachtoffer zouden kunnen worden. Zeker niet om de westerse troepen te helpen.

De kans op succes

Over de vraag hoe groot de kans van slagen is om door middel van geweld rust en orde in Afghanistan te bewerkstelligen is het misschien handig om eens naar de geschiedenis van Afghanistan te kijken. Het land is door de eeuwen heen vaak aangevallen door buitenlandse legers echter nooit voor langere tijd bezet geweest. Dit komt door een aantal factoren zoals de hardheid van de Afghaanse strijder, de onvoorspelbaarheid van de bevolking en het onherbergzame gebied.

In het meer recentere verleden (1979) heeft de Sovjet Unie geprobeerd voet aan de grond te krijgen in Afghanistan. Met zo’n 150.000 militairen heeft het een bittere strijd geleverd tegen de Mudjahedin en was na 10 jaar gedwongen zich terug te trekken. (ongeveer 45.000 gesneuvelde russen.) Ter vergelijking, de NATO heeft momenteel rond de 44.000 troepen in Afghanistan. De parallellen met de Russische oorlog en de huidige situatie zijn opvallend. De Russen hebben in eerste instantie ook geprobeerd doormiddel van de zogenaamde olievlek strategie te opereren. Beginnen bij een basis, langzaam het gebied steeds groter maken, in dit gebied opbouw werkzaamheden doen om hierdoor de bevolking voor je te winnen. Een tijdje leek dit te gaan werken echter na ongeveer 2 jaar werden de Russen teruggedrongen naar hun basissen die ze daarna nauwelijks meer verlieten zonder dat ze onmiddellijk onder vuur kwamen. Dit is het afgelopen jaar (2007) de Nederlandse troepen ook overkomen.

Om in de huidige situatie het succes te kunnen inschatten moet er gekeken worden waar de dreiging vandaan komt. De bevolkingsgroep waar de Nederlandse troepen het meest mee te maken hebben zijn de Pasthoen. Deze stam die uit zo’n 45 miljoen mensen bestaat leeft in een gedeelte van Afghanistan en Pakistan. Uit deze Pasthoen komt ook de Taliban.

Er zijn in Pakistan in de nabijheid van de Afghaanse grens zo’n 11.000 scholen. In 800 van deze scholen wordt een extreme vorm van de islamitische leer onderwezen. Elk jaar studeren er zo’n 1000 studenten per school af, hetgeen 800.000 potentiële Taliban strijders oplevert. (Gegevens komen van dhr Reinhard Eros). Aan mensen dus geen gebrek.

Voor wat betreft bewapening van deze strijders is het volgende te vermelden. Door de oorlogen van de afgelopen 30 jaar is het land vergeven van de wapens en munitie. Daarnaast valt niet geheel uit te sluiten dat de OMF bevoorraadt worden door landen als Rusland en China. De Russen zijn zeker nog niet vergeten dat de Amerikanen tijdens hun Afghanistan oorlog de Mudjahedin heeft voorzien van o.a. Stinger raketten en allerlei ander wapentuig. Hier staat dus nog een rekening open.

Er zijn meldingen van grote hoeveelheden nieuwe schouder afvuurbare grond-luchtraketten (Manpats) bij lokale krijgsheren. De reden dat deze wapens nog steeds nauwelijks zijn ingezet tegen de NATO troepen heeft te maken met het feit dat ze status symboliseren. Nadat ze afgevuurd zijn, zijn niets meer waard.

Mochten deze wapens op grote schaal worden ingezet dan verliezen de NATO troepen hun belangrijkste inzetmiddel, namelijk de altijd aanwezige luchtsteun van gevechtshelikopters en bommenwerpers. Tevens zal dan ook de bevoorrading vanuit de lucht ernstig worden bedreigd. Een dergelijk scenario is een regelrechte nachtmerrie.

Ik weet niet of onze bewindslieden in Den Haag zich dit realiseren.

De gevolgen voor Nederland

De missie is de duurste die Nederland ooit heeft gedaan. Exacte getallen ontbreken. De berekening van de overheid is dat het twee jaar verlengen van de missie 700 miljoen Euro gaat kosten. Het avontuur kost dus 960.000 Euro per dag. Maar zoals iedereen weet vallen kosten altijd hoger uit en probeert de overheid getallen altijd gunstiger te laten overkomen dan ze in werkelijkheid zijn. (Denk maar eens aan de hoge snelheidslijn en de Betuwelijn) Stelt u eens voor wat, indien we dit bedrag voor de bevolking zouden gebruiken, er allemaal mee gedaan zou kunnen worden.

Daarnaast wordt er door het Nederlandse leger creatief omgegaan met getallen. De kosten zijn beraamd op het maximaal toegestane aantal uitgezonden militairen die de regering heeft bepaald. Het feit dat er structureel 200 Nederlandse militairen op “werkbezoek” in Uruzgan zijn (en dus niet op uitzending), maakt dat de kosten hierdoor aanzienlijk hoger gaan uitvallen.

De kosten zijn dus enorm.

Veel Nederlandse militairen die in actie zijn geweest in Uruzgan hebben gevechtscontact gehad. Een groot aantal van hen heeft mensen moeten doden of is hier getuige van geweest. Veel van de manschappen zijn in de twintig en daar de meeste met het idee van een wederopbouw missie zijn vertrokken, komen het geweld en de verschrikking van een echt gevecht hard aan.

Hoeveel van deze mensen krijgen na verloop van tijd last van hetgeen ze hebben moeten meemaken? Het aantal PTSSers zal enorm worden. Hoeveel van deze jongens zullen problemen krijgen met het weer aarden in onze samenleving? Van Vietnam veteranen is bekend dat velen na terugkomst volledig ontspoorden en in de criminaliteit terecht kwamen. Daarnaast komt zelfdoding onder deze groep veel voor.Van de meer recentere Irak veteranen komen de soortgelijke geluiden. Ook dit gaat Nederland op termijn heel veel geld kosten.

Je kan je afvragen waarom Nederland zo nodig mee moet doen met deze oorlog. Laten we wel wezen, in de tijd van de Amerikaanse oorlog in Vietnam deden we niet mee. In de toenmalige strijd tegen het communisme werd Nederland net zo bedreigd door dit gevaar als wij nu in gevaar zijn met onze zogenaamde “War on terror”. Waarom is de Christelijke-Socialistische regering die wij nu hebben er zo op gebrand dat wij mensen dood maken in een ver land. Ik ben ervan overtuigd dat er niemand in onze regering ook maar even over het lot van de Afghaanse bevolking heeft wakker gelegen. Dus moet er iets anders spelen. Wat dit ook mag zijn, (Shell contracten in Kazakstan / macht bij de NATO / meespelen op internationaal vlak / een wit voetje halen bij de Amerikanen) het Nederlandse volk en in het bijzonder het Nederlandse leger betaald hiervoor de prijs.

De oppositie / vredesbeweging

Ten tijde van de eerder genoemde Vietnam oorlog waren er in Nederland maandelijks demonstraties tegen deze oorlog. Zoals gezegd, Nederland deed niet eens mee.

Nu zijn we in een echte oorlog verwikkeld, maken enorm veel mensen dood in een land waar we niets te zoeken hebben en het kost een vermogen hetgeen door de belastingbetaler moet worden opgebracht. En er gebeurd helemaal niets. Geen demonstraties, geen protestliederen op de radio, geen graffiti of anti oorlogsposters. En dat terwijl uit onderzoeken blijkt dat de meerderheid van de Nederlandse bevolking tegen deze oorlog is. Je zou toch zeggen dat het voor een oppositie partij als de SP makkelijk scoren moet zijn. Maar helaas.

Tot slot.

Nederland weet inmiddels dat de inzet in Uruzgan een vechtmissie is, hetgeen zelfs min of meer wordt toegegeven door de overheid.

Een ieder die voor de Nederlandse deelname aan de oorlog in Afghanistan is moet zich realiseren dat hij of zij daardoor ook mede verantwoordelijk is voor alle doden en gewonden die daar vallen. Als je er voor kiest om 155 mm kanonnen en vliegtuigen met 2000 ponder bommen eronder in te zetten, dan weet je van te voren dat je vroeg of laat zaken gaat raken die niet de bedoeling waren. We noemen dit met een beschaafd woord “Collateral damage”.

Hiervoor kies je dus bewust. Het gaat namelijk niet anders. De onschuldige slachtoffers die dit maakt zijn ingecalculeerd. Je zal er maar een zijn. Overigens zolang men ervoor kiest het conflict in Afghanistan door middel van geweld te beslechten is het een utopie dat dit met minder zware wapen zou kunnen.

Ik eindig met een voorspelling; dit conflict gaat nog een paar jaar duren waarna het westen zich uiteindelijk zal terugtrekken. Men zal dan stellen dat het Afghaanse leger sterk genoeg is om voor stabiliteit te zorgen. Vervolgens breekt er een burgeroorlog uit waarbij de huidige regering zal worden verslagen. Het westen zal dan reageren door te stellen dat dit niet onze schuld is daar toen wij vertrokken alles in de hand was.

OMF = Opposing Militant Forces (lees vijand)

PTSS = Post Traumatisch Stress Syndroom

Op dit werk is een Creative Commons Licentie van toepassing.